“De paarden zijn mijn alles, mijn werk is leuk”
Fluweelzachte lippen, derde ooglid en verbazingwekkende tastzin. Wentelwieken, rotorbladen en olieplatforms. Zo maar wat woorden. Kenmerken van een paard, onderdelen van een helikopter. Ogenschijnlijk zonder enig verband. Stephanie Fierkens weet wel beter. Ze is helikopterpiloot èn verslingerd aan paarden. “Liever andersom. De paarden zijn mijn alles, mijn werk is leuk.”
Eigenzinnige doorzetter
Het liefst wil ze alleen over paarden praten, over natural horsemanship, de goede resultaten die ze boekt en over de fijne adressen waar haar dravers terechtkomen. Haar werk als helikopterpiloot triggert. Offshore. Het roept een beeld op van stampende machines en platforms ver in zee. Van stoere mannen met helmen, waterdichte overalls en werkhandschoenen. Maar ook van striemende regen, dikke mist en fysiek en mentaal zwaar werk. Hoe komt een leuke vlotte vrouw daar verzeild? “Het is min of meer uit nieuwsgierigheid ontstaan” zegt de praatgrage en goedlachse Stephanie. “Als kind al was ik avontuurlijk aangelegd. Niets was te gek. Op mijn vijftiende samen met een vriendin naar Zuid-Frankrijk. Met de rugzak. Voor mij vanzelfsprekend, voor mijn ouders slapeloze nachten. De kiem van mijn werk ligt bij mijn oom Wim. Hij was vlieger en beloofde mij als jong meisje een tochtje in zijn vliegtuig. Dat is er nooit van gekomen; wel was dat zaadje sterk genoeg om zich te ontwikkelen toen ik mijn man Frans leerde kennen. Hij vloog een Cessna. Ik vond het te gek en al snel volgde er actie. Inmiddels vlieg ik meer dan 20 jaar.”
Secuur werk
Stephanie is in dienst bij Noordzee Helicopters Vlaanderen en voor haar werkgever gestationeerd in Den Helder. In totaal werkt ze op jaarbasis 180 dagen. In shifts van 14 dagen op, 14 dagen af. Tijdens haar vroege of late dienst, in jargon early or late crew, vliegt ze passagiers van en naar boorplatforms. “Ik heb het super goed naar mijn zin en werk met een fijn team. Goede collega’s, crew, zijn in de vliegerij onmisbaar; de inzet van de voltallige crew is nodig voor een veilige vlucht. Voor we mogen vertrekken hebben we een heel protocol af te werken. Iedereen heeft daarin een taak. Vluchtplanning, het weer, de soort vracht, het aantal passagiers, alles moet gecontroleerd en afgevinkt zijn. Pas dan gaat het sein voor vertrek op groen.”
Yin en Yang
Twee werelden zó verschillend, hoe ervaar je dat? “Het voelt niet tegenstrijdig, eerder aanvullend. Ik denk dat alle mensen talenten, vaardigheden van uiteenlopende aard hebben. Ik verkeer in de, noem het, luxe positie om veel skills te gebruiken. Dat is super. De offshore-wereld is een voornamelijk door mannen gedomineerde omgeving, waar andere kwaliteiten en vaardigheden nodig zijn dan bij de paarden. Je vliegt geen 180 dagen per jaar zonder soms in ongewenste situaties verzeild te raken. Het hoofd koel houden en rationeel reageren is dan het motto. Mijn contact met de paarden is van een andere orde, is waardevrij. In dat samenspel spelen vertrouwen, respect, nieuwsgierigheid, spel en werk de belangrijkste rol. Daar mee bezig zijn, geeft een band met je paard.”
Vriendschap moet groeien
De dieren waar Stephanie zoveel energie en tijd insteekt, zijn eigen fokproducten. Dravers die het juiste koersniveau niet zullen halen. “Mijn man en ik hebben een draversentrainement. We fokken, trainen en koersen met dravers. Het valt me nu pas op dat, hoe gek ik ook op dieren ben, we toch van producten spreken. In het verleden gingen de paarden voor wie geen grote toekomst op de renbaan in het verschiet lag weg met een handelaar. Sommige dieren kwamen goed terecht als recreatiepaard, andere wachtten het slachthuis. Ik wilde het anders, in ieder geval een betere toekomst voor de dieren die niet kunnen blijven. Door met ze aan de slag te gaan volgens de methode natural horsemanship geven we hen een kans uit te groeien tot fijne recreatiepaarden met nog een mooi leven elders.
Vind je het wazig? Doet het je denken aan een paardenfluisteraar?” Dan gedecideerd: “Het heeft niets met vaagheid te maken. Er is geen woord Spaans bij. De basis van natural horsemanship is het opbouwen van een natuurlijke band tussen mens en dier, gebaseerd op wederzijds begrip en vertrouwen. Dat komt niet aangewaaid. Net zo min als bij jou een vriendschapsrelatie met een vriendin of vriend zomaar uit de lucht komt vallen. Daar moet je aan werken. Alleen met tijd, geduld en energie lukt het om er samen iets van te maken. Dat geldt voor mensen onderling, is tussen mens en paard net zo.”
Meteen verkocht
Stond oom Wim als het ware aan de basis van haar carrière als helikopterpiloot, het was tijdens een vakantie in Nieuw Zeeland dat ze volledig van haar sokken werd geblazen door Monty Roberts. “Bij toeval kwam ik bij een presentatie van hem terecht. Monty Roberts is de grondlegger van join-up follow-up. (Je bootst het gedrag van een dominante merrie in een kudde na. Zo ontstaat contact met het paard en laat je zien dat jij de baas bent. En zonder dwang, dat is het belangrijkste.) Zijn demonstratie opende mijn ogen. Intuïtief voelde ik zo met mijn paarden aan de slag te willen gaan. Voor mij is natural horsemanship de juiste weg, het is je eigen ego voorbij.”
Geen hocus pocus
“Ik ben gestart met de merrie Kissimmee.” Ineens geëmotioneerd: “Mijn vader overleed relatief jong. Onze band was hecht waar het om paarden ging. Een van zijn laatste wensen was dat ik de zorg voor onze KWPN’er Venia op me zou nemen. Met dat paard heb ik Kissimmee gefokt. De kern van natural horsemanship is de rol die het paard speelt. Een paard is van nature een volger. Zorg dan ook dat hij die rol met verve mag spelen en niet tegen wil en dank de leiding moet nemen. Dat geeft alleen maar probleemgedrag.
Ik geef nu les, help mensen met probleempaarden. Zoals de ruiter met een prachtig dressuurpaard dat wedstrijden wilde gaan rijden. Het dier was met geen mogelijkheid de trailer in te krijgen. Als het mij dan lukt zo’n paard trailermak te krijgen, is mijn missie geslaagd. Het is geen kunstje. Geduld en vertrouwen, daar draait het om. Als ik ongeduldig dreig te worden, dat is niet gauw geloof me, geeft een uitspraak van Pat Parelli (een zelfde grootheid in natural horsemanship als Monty Roberts) mij houvast: ‘Take the time it takes and it takes less time’. Gevoelsmatig duurt het in het begin lang voor iets van resultaat zichtbaar wordt. Ineens gaat het proces snel en krijg je oog voor details.”
Verstand komt met de jaren
Stephanie speelt veel met haar paarden, daagt ze uit met een balspel, hindernisjes, volgoefeningen etc. “Observatie is de helft van het werk. Wat zie je? Voelt het dier zich senang? Is er wellicht onrust of gedraagt het zich apathisch? Hoe graag ik ook zou willen, natural horsemanship is in de draverswereld nog niet geland. ‘Stephanie is leuk bezig’. Ik hoor het ze zeggen. Overigens geldt dat echt niet alleen voor de draverswereld. Nogal wat ruiters zien hun paard als een fiets met een staart. Even de borstel erover, zadelen en een uurtje rijden. Verbaasd als het niet goed gaat. Dan weer op stal voor opnieuw 23 uur. Daar is zeker een wereld te winnen. Mijn hoop is dat mensen open willen staan voor andere inzichten. Eens bij zichzelf te rade willen gaan bij een minder geslaagde les. Geef het paard rust en ga nadenken wat jij fout hebt gedaan. Daar zit de angel, niet bij je paard. Ook ik heb me vroeger anders met paarden gedragen dan nu. Voortschrijdend inzicht heet dat. Het juiste bedieningsknopje heb ik inmiddels wel bij de paarden gevonden, beter nog, ik heb het dier leren zien.”
